Balkanlar, Osmanlı haritasında yer alan önemli bir coğrafyadır. Türk varlığı açısından sosyal, kültürel, edebi ve tarihi bağlarla örülü bu topraklar, önemli devlet adamları ve sanatkarlar yetiştirmiştir. Ancak Osmanlıdan sonra bölgede yaşanan önemli tarihi gelişmeler, buradaki Türk varlığını olumsuz yönde etkiler. İkinci dünya savaşına kadar birçok haktan yoksun olan Türkler, azınlık konumuna düşer. Yugoslavya Federal Cumhuriyetinin kurulmasından sonra başta Türkçe eğitim-öğretim hakkı olmak üzere, basın yayın hayatında da büyük bir canlanma görülür.
1944 yılında Üsküp'te Birlik yayın Şirketi kurulur. Bu yayın şirketinin etrafında ilk Türkçe gazete olan “Birlik” yayımlanır. Ardından çeşitli gazete, dergi ve kitaplar basılarak adeta bölgede yaşayan Türk aydınlarının kendilerini ifade ettikleri bir okul olur. Birçok Makedonya ve Kosova Türk edebiyatçısı ilk kitaplarını buradan yayımlar. Bu tarihten kısa bir süre sonra Priştine'de kurulan Tan yayın şirketi de, Birlik yayınlarının Makedonya’da yaptığı Türkçe eğitim ve kültür hizmetinin aynısını Kosova genelinde yapar.
Bu yayın şirketlerinin bilhassa çocuklar üzerine hazırladığı dergiler de dikkate değerdir. Bu manada Birlik yayınları tarafından çıkarılan “Sevinç” ve “Tomurcuk” degilerini bilhassa zikretmek gerekir. Necati Zekeriya, Şükrü Ramo, Enver Tuzcu, Mahmut Kıratlı, Fahri Kaya, İlhami Emin, Recep Murat, Nusret Dişo Ülkü gibi çok sayıda Türk yazar ve şairleri, aydınları, edebiyat dalında ilk karalamalarını bu dergilerde yayımlamışlardır.
Bu çerçevede Üsküpte Birlik yayınları tarafından zaman zaman Sevinç dergisiyle birlikte Türkçe yayımlanan “Tomurcuk” adlı çocuk dergisi üzerinde durmaya çalışacağız.
Tomurcuk dergisi, yayın hayatına 1957 yılında başlar. 1957-2012 tarihleri arasında fasılalı olarak yayımlanan Tomurcuk, bir dönem Birlik yayınevi bünyesinde yayın hayatını sürdüren Sevinç dergisiyle birleşerek Sevinç&Tomurcuk adıyla da yayımlanır. Daha sonra yeniden yayın hayatına tek başına devam eder.
“Sevinç” dergisi çocuklara ve gençlere adanmıştır. “Tomurcuk” ise, genelde birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar olan daha küçük yaştaki çocuklara-öğrencilere hitap eder. Tomurcuk dergisi, çocukların eğitimi açısından son derece önemlidir. Hatta büyüklerin yazı hayatına da önemli katkılar sağlar. İlk yazılarını burada yayımlayan önemli isimler bulunur. Dergide, hikâye, çizgi roman, şiir, deneme, köşe yazısı gibi türlerin yanında, çocuklara yönelik bulmacalar da yer almaktadır. Bilhassa okul çağındaki küçük çocuklara hitap eden dergi, milli benlik ve kimliğin güçlenmesi yönünde gayret sarf eder. Ayrıca bölgede yaşayan ve farklı toplumların oluşturduğu karma kültürün izlerine de rastlanır. Zaman zaman popüler magazin haberlerine de yer verilen dergide, Makedonya Türklerinin geçmişi, örfü, adetleri, gelenekleri, kültürü, sanatı ile Türkiye ve Türk dünyasına yönelik yazı ve haberlere de bolca yer verilir.
55 yıl boyunca çeşitli gazete, dergi ve birçok kitap yayımlayan Birlik, bölgede yaşayan Türkler için adeta bir okul olmuştur. Makedon Cumhuriyetinin kuruluşundan sonra birkaç kez el değiştiren yayınevi, –maddi imkânsızlıklar nedeniyle- 2012 yılının Aralık ayında yayın hayatına son vermiştir.
Bu çalışmada Tomurcuk dergisinin 1957-1967 tarihleri arasında yayımlanan ilk 100 sayısı değerlendirmeye alınmıştır. Bu sayılar, iki numaralı başlıkta bir tablo halınde verilmiştir.
2. Tomurcuk Dergisi’nin Kimlik Bilgileri:
Tomurcuk yayın hayatına 1957 yılının eylül ayında başlamıştır. Derginin sahibi ve kurucusu Necati Zekeriya’dır. Dergi ilkokul çağındaki çocukların Türkçe’yi doğru öğrenmeleri ve kullanmaları amacıyla çıkarılır. Aylık olarak yayımlanan dergi Temmuz ve Ağustos ayları hariç yılda 10 sayı basılır. Derginin künyesi son sayfanın en altında yer almaktadır. Derginin yazı kurulu yıldan yıla değişiklik göstermektedir. Bu değişiklikler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Adresi Partizanska Sk.– Novi zgradi Üsküp Makedonya’dır.
3. Tomurcuk Dergisinin Şekil Özellikleri:
a. Kapak Kompozisyonu: İncelediğimiz döneme ait dergilerin ön kapak kompozisyonları her sayıda değişiklik göstermektedir. Kapak derginin ressamı tarafından o aya, mevsime veya derginin içindeki konuya uygun olarak çizilmektedir.
Derginin adı bazen yukarıya bazen aşağıya yazılmakta ve farklı bir renk, ton ve stil kullanılmaktadır. Kapak resmini çizen ressam, derginin adını da istediği bir yere istediği stilde yazmaktadır.
Derginin adı ve sayısı dışında ön kapakta nadiren şiir veya yazı kullanılmıştır. Arka kapak ise derginin son sayfası gibi düşünülmüştür. Şiir ve şiire uygun resim, karikatür veya resimli hikayeler ile kompoze edilmiştir.
b. Sayfa Yapısı: Dergi kapaklarıyla birlikte 16 sayfa olarak yayımlanır. 1957-1966 yılları arasında dik olarak basılan dergi, 1966-1971 yılları arasında yatay olarak basılmış ve baskı kalitesi artmıştır. 1971-1972 yılında tekrar dik basılmaya devam etmiştir.
c. Dizgi ve Baskı Tekniği: Dergide yazım yanlışları bulunmaktadır. Bazı isim ve yer adları yanlış yazılmıştır. Dergi kapak sayfaları dahil birinci hamur kâğıda basılmıştır. Baskı kalitesi 1965 yılında arttırılmış ve derginin fiyatı da yukarı çekilmiştir.
Dergide yer alan başlıklarla metinlerde farklı puntolar kullanılır. Başlıklar genellikle koyu fakat desenlerin arasında kaybolacak şekilde yazılmıştır. Başlıklar için farklı şekiller ve desenler kullanılır. Bunların derginin bütün sayfalarına yayılması da dikkat çekicidir. Sayfa numaraları ikinci sayfadan başlatılır, ön kapak birinci sayfa kabul edilir.
d. Fotoğraf ve Desen (Çizim): Dergi desen ve çizimler açısından oldukça zengindir. Ancak fotoğraf sayısı son derece sınırlıdır. Her sayıda 15-20 civarında desen-çizim bulunurken her ciltte ancak bir iki fotoğraf bulunur. Yazar, şair gibi önemli şahsiyetlerin anlatımlarında resim verilmez.
e. Bölümler: Bu bölüm, derginin adeta bir panoromik görünümünü verir. Muhtevadan ziyade derginin yapısıyla ilgilidir. Derginin muhtevasına geçmeden önce hangi bölümlerden oluştuğunu bilmek, bize büyük bir kolaylık sağlayacaktır. Bu sayede edebi türlerin tasnifi, yazıların değerlendirilmesi kalaylaşacaktır. Ayrıca çizim, desen, bilmece bulmaca, kitap tanıtımı gibi bazı aktivitelerin de yerleri önceden belirlenmiş olacaktır. Okuyucu neyi nerede arayacağını önceden öğrenmiş olacaktır. Şimdi isterseniz bu bölümleri kısaca ele alalım:
Karışık sayfa: Labirent bulmaca, noktaları birleştirme, bilmece, gülelim, tıpatıp aynısı gibi yazılar bulunmaktadır. 1963 yılının 3, 4 ve 5. sayısında “Sizin Köşeniz” bölümü oluşturulup farklı yerlerdeki okuyucuların şiirlerine yer verilmiştir.
Yazısız hikaye: Bu bölümde çocuklardan resimde gördükleri hikayeyi yazmaları istenir.
Haydi resim çizelim: bu bölümde çocuklara resim çizmeyi öğretmek amacı güdülmüştür.
Kitap tanıtımı: Daha çok dergide yazan yazarların çıkmış veya çıkacak kitaplarının tanıtıldığı bir köşedir.
4. Sevinç Dergisinin Muhteva Özellikleri:
Tomurcuk Dergisi’nin en önemli özelliği çocuk edebiyatı merkezli olmasıdır. İlkokul çağındaki çocuklara hitap eden dergide farklı türlerden metinler yer alır. Derginin merkezinde eğitim-öğretim yer alır. Dergi eğitim dönemi içerisinde yılda genellikle 10 sayı çıkar. Konular okul müfredatına uygun seçilir. Eylül sayısı okulların açılması konusunu işlerken Haziran sayısında tatil ve tatilde dikkat edilmesi gereken hususlar anlatılır. Tomurcuk adeta ilkokul öğrencilerinin bir okul arkadaşı gibi vazife görür.
Tomurcuk, bir çocuk dergisi olması münasebetiyle sayfalarını çocuklara hitap eden karikatürler ve desenlerle süsler, renklendirilmiş yazılar kullanır. Şiir, hikâye, masal örnekleri tamamen çocukların zihinsel düzeylerine ve yaşlarına yönelik yazılmıştır. Şiir ve hikayeler ağırlıklı yazılan türlerdir. Aşağıda, Tomurcuk dergisinin çalışmamıza esas olan ilk 100 sayısında verilen edebi türlerin dağılımı bir tablo halinde verilmiştir:
a. Şiir: Dergide bir çok edebi tür bulunmasına rağmen şiirler okuyucunun dikkatini çeker. Hatta denilebilir ki, Tomurcuk dergisi, şiir ağırlıklı bir dergidir. Dergide sürekli yazan bir şair kadrosunun varlığı önemlidir. Ayrıca dergide çocukların ve okurların da şiirlerine yer verilmiştir. Derginin şiir ağırlıklı olmasında sanırım bu iki sınıfın rolü büyüktür
Bu döneme ait toplam 787 şiir bulunur. Hece ölçüsü ve serbest ölçüyle yazılmış çok sayıda şiir görmek mümkündür. Dergide öğretmen ve öğrencilerin gönderdiği şiirlere yer verilmiştir. Ayrıca dergide genç şairlerin yanı sıra; Şükrü Ramo, Nusret Dişo Ülkü, Necati Zekeriya, Fahri Kaya, Cahit Külebi, Behçet Kemal Çağlar, Tevfik Fikret, Orhan Veli Kanık, Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Nazım Hikmet gibi önemli şairlerin şiirlerine de yer verilmiştir.
Bu isimler arasında Türkiye kökenli şairlerin isimleri dikkat çeker. Onlardan çok sayıda şiir okuyucuya ulaştırılır. Başta çocuklar olmak üzere bölgede yaşayan Türk okuyucusu, Anadolu insanıyla ve burada gelişen Türk edebiayatla tanıştırılır. Böylece çocukların zihnindeki anavatan kavramı da kuvvetlendirimiş olur.
Şiirlerde dikkat çeken bir hususta çeviri şiirlerin azımsanmayacak kadar çok olduğudur. Şiirleri; Necati Zekeriya, Fahri Kaya, Naim Şaban ve Şükrü Ramo’nun çevirdiği görülmektedir. Şiirlerin içerikleri göz önünde bulundurulduğunda çocuklara hitap ettiği görülür. Sayı bakımından şiir türünün ön plana çıkması da çocuklara şiiri sevdirmek, okuma alışkanlığını geliştirmek ve çocukaları şiirle eğitmek düşüncesinden kaynaklanıyor olmalıdır. Bu düşünce şiirlerin başlıklarından da anlaşılmaktadır. Bu sebeple aşağıya rast gele bir cilt seçerek 10 sayıda bulunan şiirlerin başlıklarını vermeyi uygun buluyoruz:
“Kalem, Rahleler, Kitap, Günler, Güzün Gelişi, Ne Kadar Güzel, Tatlı Annem, Vapurlarım, Sağ El, Önerme, Tuhaf Resimler, El, Köprü, Fırça, Sonbahar Geliyor, Ayda Kuşlar, Doğum Günümde, Gündüz Bitti, Makinist, Güzel Bebek, Fotoğraf Mito, Ninni, Küçük Terzi, On Kardeş, Sonbahar, Okul Yolunda, Engin Gitti Bostana, Evimiz, Süpürge, Soba, Yıldız, Okulum, Şemsiyelerin Ayaklanması, Apri-li-li-li, Zenci Öyküsü, Orman, Sonbahar, Güz, Büyüdüm mü, Derste, Kış, Dersten Sonra Çocuklar, Anamın Elleri, Korkunun Türküsü, Timsah, Dedem, Ninem, Yelin Oyunu,Pazarlar, Aman Rüzgar Kızmasın, Mayıs Ninnisi, Kabaramasın Kel Fatma, Çalan Kimmi Kapıya, Kim Ney Öp, Suat Bilir Saat Kaç, Ay, Kedim, Çocuklarla Çocuklar, Çocuklar, Göz, Güle Güle, Cömert Çocuklar, Çiçek, Bulutlar, Ay, Eski Şiir, Satın Alıcı, Cırcır Böceğinin Kış Türküsü, İstek, Çiçek, Kuzum, Severim, Çocuk Oyunları, Ne Der Bütün Anneler, Söyle Nasıl Gelir Düş, Ninni, Pssst!, Kırlangıçlar, Haydi Yorgan Altına, Bilezik, Bahar, Kuş, Horozum, Köpeğim, Kara Fatma, Kirpi, Serçe, Bir Nisan, Leylekler, Yaz Gelince, Ev, Aslanla Savaş, Balina, Papağan İle Çocuk, Ne Kadar Güzel, Gelincik, Arı, Küpe Çiçeği, Elma Ağacının Baharı, Mavi İnekler, Fil Okuyor, Ayten, Mayıs Geliyor, Mayıs İsteği, Kızların Adları, Çocukları Adları, Sirke Çağrı, Bizim Saat, Tatil, Okulum, Severim, Üstüne, En Sıcak Şey, Yiğit, Karga Düşünür, Nasıl Doğar, Ninniler, İşi Nedir Güneşin, Ne Güzel.
b. Hikaye: Hikâyeler, şiirden sonra en çok kullanılan türdür. Burada çocukların okuma alışkanlığı kazanmasından başka, onların eğitimi de dikkate alınır. Ayrıca çocuklara yönelik yazma denemelri de eğitimin bir parçası olarak algılanır. Hikayeler, kurgu ve anlatım bakımından oldukça basit ve sadedir. Daha çok hayvanlar kullanılır. Bu sayede çocukların dikkatleri konuya yönlendirilerek, kıssadan hisse almaları sağlanır. Ayrıca hayvanları tanımaları ve onları sevmeleri amaçlanır. Hikayelerde genellikle kısa cümleler kullanılır. Kelime kadrosu çocukların dünyasına hitap edecek biçimde seçilir. Anlatım, oldukça sade ve açıktır. Hikayeler genellikle, konuya uygun resimlerle verilir. Çocukların hayal dünyasını zenginleştirmeyi amaçlayan bu yaklaşım, çocuklar tarafından çok hoş karşılanır.
“Merter ile Annesi, Ayıcık Nerede, Paşa ile Oğul, Arkadaş, Kar, Nine ile Dede, Büyük Küp, Sakın Bizi Ele Vermeyin, Suçlu Kimdir, Torba İçinde Kuyruk, Kurnaz, Hesapçı, Şişe, Cimri, Yan Kesici, Mayıs Gezisi, Hükümdarın Yalanı” gibi hikâyeler dil, anlatım ve tema bakımından dikkat çeker. Hikâyelerde dil oldukça sade ve anlaşılırdır. Resim ve çizimler konu bütünlüğüne uygundur. Tema, eğitici yönüyle öne çıkar. Bilhassa çocukların davranış eğitimi ön plana alınır.
Dergideki hikayeler/öyküler yerli ve yabancı olmak üzere iki başlık altında toplanabilir. Yerli öyküler daha çok Makedonya ve çevresinde yaşayan yazarlarlarafından kaleme alınan “Bizim Eve Gel, Tuhaf Koku, Korku” gibi öykülerdir. Ancak yerli hikayelerin yanında, başka milletlere ait metinlerle karşılaşırız. Bilhassa Azerbaycan, Ak Rusya, Çin, Afganistan, Rus, Mısır, Suriye, Afrika, Mongolistan, Japon ve Sırp kültürüne ait halk hikayelerine sık sık yer verilir. Bu bakımdan “Kurnaz Maymun” adlı Mısır halk hikayesi önemli bir örnek olarak verilebilir.
c. Masal: Masallar çocukların hayal dünyalarına açılan kapılardır. Çocuk eğitiminde sıkça kullanılan araçlardan bidir. Bu masallarda öğretici nitelik ön plandadır. Masalların en önemli yanı olağanüstülükleri ile çocukların dikkatini çekmesidir. Zaten bu maksatla masallar konularına uygun resimlerle süslenir. Masallar farklı kültürlerden olmakla birlikte daha çok öğreti niteliği taşıyan metinler bulunur. Türk masallarından başka, farklı milletlere ait masallara da yer verilir. Meksika, Habeşistan, Fildişi, Brezilya, Yunan masalları okuyucuyla buluşur. Masallardaki dil hikâyede de olduğu gibi açık ve anlaşılır, cümleler kısa ve özdür. Burada da hikayelerde olduğu gibi hayvan/tabiat varlıklarına ait güneş, ay, yağmur, eşek ve kurbağlara kişileştirilmiştir. Ayrıca olağanüstülüklerden bahsedilerek çocukların hayal dünyaları da zenginleştirilmeye çalışılmıştır.
Masal türünde yazılan metinlere örnek olarak; “Ne Kadar Konuşmalı, Gerçek Güzeldir, İnsanın Hayatı, Kardan Adam Eriyor, Akıllı Bülbül, Tembel İle Keklikler, Dört Gerçek, Kazık, Kedi Balık Nasıl Avladı, Sandalcıklar, Üç Soru, Ayı Dayının Armağanları, Buz Dedenin Armağanı, Nehrin Çocuğu, İlk Bahar Nerdedir, Güneş Isıt Beni, Tabiat Yorgundur, Uyu Yağmur Uyu, Neden Ayın Elbiseleri Yoktur, Altın Renkli Bulutun Göz Yaşları” gibi masalları maslları verebiliriz.
d. Düz Yazılar: Bu bölümde yer alan yazılar daha çok dil, edebiayta, kültür ve sanat alanında kaleme alınan metinlerdir. Dergide yer alan masal, hikâye, tiyatro, fıkra, bilmece, bulmaca, düz yazı gibi türlere ait bazı metinler de burada değerlendirilebilir. Dergide yer alan bu yazılar konu bakımından çeşitlilik gösterir. Türk ve Makedon edebiyatı ile Rusça ve Sırpçadan yapılan çeviriler de bu kapsamdadır.
Dil ve edebiayat alanındaki yazılar, çocukların dil gelişimi, eğitici metinler ve kelime hazınelerine yöneliktir. Bu metinlerde çocukların zihinsel ve duygusal gelişimlerini olumlu yönde etkileyecek yönler ön plana çıkarılır. zaten çocukalrı hedef alan derginin dili de oldukça sade, yalın ve anlaşılırdır. Bu bakımdan dergi çocukların dil gelişimlerini de olumlu yönde etkiler.
Çocuk oyunlarının anlatıldığı, öğüt ve nasihat içeren, çocuklara olumla davranış kazandırmaya matuf yazılara da sıkça yer verilir. Çocuklara tarih bilinci, cumhuriyet ve vatan sevgisi ile tabiat ve hayvan sevgisi kazandırmak isteyen kısa düz yazılar vardır. Yazar kadrosunun aynı zamanda birer eğitimci olması da son derece önemlidir. Bir dönem tabiatı tanıtıcı yazılara yer verilmiştir. Arka kapak da resimlerle insanlık tarihini anlatmaya ayrılmıştır.
5. Tomurcuk Dergisi’nin Yazar-Çizer Kadrosu:
Dergide çok sayıda farklı isimle karşılaşılır. Bunları daha çok şair, yazar ve ressam olarak ele almak daha doğru olacaktır.
Dergide en çok yayımlanan edebi tür şiirdir. Bu şiirler içerisinde Makedonya, Yugoslavya ve Türkiyeden şairler yer alır. Dergide şiirleri yayımlanan şairler arasında öne çıkanlar şunlardır: Şükrü Ramo, Fahri Kaya, Necati Zekeriya, Nusret Dişo Ülkü, Vasil Kunoski, Naim Şaban, Hasan Mercan, İlhami Emin, Vidoe Podgoreç, Gligor Popovski, Grigor Vitez, Dragan Lukiç, Cahit Külebi, Behçet Kemal Çağlar, Tevfik Fikret, Orhan Veli Kanık, Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Nazım Hikmet.
Dergide şiirden sonra en çok nesir yazıları yayımlanır. Bu alanda ilk sırayı hikayeler alır. Hikayeler içerisinde Makedonya Türk yazarlarından başaka, farklı milletlerin yazarlarına da rastlanır. Birçok yazı ise, isimsizdir. Nesir alanında; Necati Zekeriya, Dragan Lukiç, Slavço Temkov, Olivera Nikolova, Evgeniya Şuplinova, Boris Boyaciski, Vidoe Podgoreç, Gligor Popovski, Grigor Vitez, Corci Arsovski hikaye alanında en çok yazı yazanların başında gelir. Bununla birlikte Tolstoy, Maksim Gorgi, Nazım Hikmet, Aziz Nesin gibi ünlü yazarlara yer verilmiştir.
Dergi kapak kompozusyonu ve iç sayfalarındaki desen, çizim gibi görsel malzemeler açısından oldukça zengindir. Bunlar tamamen ressamlar tarafından hazırlanmaktadır. Kapak ve iç sayfa dizaynları her sayıaya özel ayrı ayrı yapılır. İncelediğimiz sayılarda emeği geçen ressamlar şunlardır: Mladen Tuniç, Aleksandar Çvetkovski, Aço Kayevski, İvan Velkov , Mile Topuzov, Spase Kunovski, T. Şiyakoviç, Lubişa Ocaklievski.
6. Sonuç.
Tomurcuk dergisi 1957- 1912 yıllarında Makedonyada çocuklara yönelik çıkan uzun soluklu bir dergidir. Sayfalarında başta şiir olmak üzere tarih, eğitim, vatandaşlık gibi farklı alanlarda çeşitli yazılara yer verilir. Amacı çocukların eğitimine destek olmaktır. Dergide bir çok önemli isme rastlanır. Çocuklar için evlerde adeta bir okul kuran Tomurcuk, çok sayıda genç/yeni kalem erbabının yetişmesine de katkıda bulunur. Bu çalışmada Türk çocuk edebiyatında Sevinçle birlikte hususi bir yere sahip olan Tomurcuk dergisi üzerinde durmaya çalıştık. Konunun daha iyi anlaşılması ve tespit edilen hususların gözden kaçmaması için bu bölümü maddeler halinde ele almayı uygun görüyoruz:
a. Tomurcuk Dergisi Aylık bir çocuk dergisidir. Yılda 10 sayı çıkar. Sayılar, çocukların okulda olduğu ayları kapsar. Eylül ayıyla başlar, Haziran ayıyla son bulur. Tomurcuk, uzun soluklu bir dergi olmasına rağmen, ekonomik sebeplerle bilhassa bağımsızlıktan sonra fasılalı çıkar. Bazı aylar dergi hiç çıkmaz, bazı sayılar da birleştirilerek basılır.
b. Derginin sahibi ve kurucusu Necati Zekeriyadır. Yayın kurulu sürekli değişir. Yayın yeri üsküptür.
b. Çocukların eğitimine destek amacıyla çıkarılır. Bilhassa davranış eğitimi üzerine durur. Ayrıca ana dili öğretimi, kelime hazinesinin çoğaltılması, hayal gücü ve okuma alışkanlığı gibi konular üzerinde durulur.
c. Tomurcuk Dergisi şiir ağırlıklı bir dergidir. Nesir alanında hikâye, masal, destan gibi türler bulunur. Bilmeceler, bulmacalar ve resim çizelim kısmı her sayıda yer alır.
d. Geniş bir şair ve yazar kadrosu bulunur. Başta Makedonyada yaşayan Türk kökenli isimler olmak üzre, Yugoslavya ve Türkiyeden de çok sayı da isim bulunur.
e. Okuyucularına sayfalarında yer verir. Bilhassa çocuklara öncelik tanınır. Bu yolla onların yazma alışkanlığı kazanması arzu edilir. Drgi çok sayıda genç ismin yetişmesine vesile olur. İlk yazıları burada yayımlana önemli isimler yetişir.
i. Şekil ve baskı tekniği açısında zamanla eksiklerini giderir. Bilhassa ilk sayılarda bazı yazım vyalnışları ve baskı hatalarına rastlanır. Kapaklar renklidir ve her ay, farklı bir kapak kompozisyonu bulunur. Birinci hamur kağıda basılan dergi, iç yapısı bakımından da belirli bölümlere ayrılır.
g. Dergide yayımlanan şiir ve yazılar kadar, çizim ve desenler de önemlidir. Her sayıda 15-20 çizim bulunur. Bunlar, genellikle şiir, hikaye ve masal gibi yazıları destekler. Bu yolla çocukların bu metinlere karşı ilgilerinin artırılması amaçlanır.
f. Dergi eğitim kültür hizmeti vermek amacıyla yayımlanır. Bu sebeple derginin yayınından kar amacı güdülmemiştir.
Sonuç olarak Tomurcuk, Makedonya Türk çocuk edebiyatının kurulmasında son derece önemli bir yere sahip dergidir. Çocukların eğitimine yaptığı katkılar ile yeni kalemlerin yetişmesindeki çabaları alkışlanmaya değerdir. Çok sayıdaki yerli yabancı şair ve yazarla çocukların düşünce ve ruh dünyasına misafir olmak üzere yola çıkan dergi, maalesef diğer dergilerin uğradığı akıbetten kurtulamaz. 2012 yılında yayımlanan son sayısıyla tozlu raflardaki yerini alır. Umarız, bu derginin eksikliği hissedilmeden çocukların yüzlerini güldürecek nice yeni dergiler yayın hayatına katırlır.
KAYNAKÇA
4. http://sevinctomurcuk.com.mk/AboutUs.aspx
Yukarıda verilen şiir örnekleri, 1964-65 yıllarına ait 8. ciltten alınmıştır. Eylül 1964-Haziran 1965 yılları arasında yayımlanan toplam 10 sayıda yayımlanan şiirlerin ciddi bir yekün tutması oldukça dikkat çekicidir.
|
